Mijn zoektocht in het Nationaal Archief

“Van reserveren tot ontdekken”

Door de bril van een Vriend van SWH:

Hoe reserveer je een computer bij het Nationaal Archief?
Dat bleek nog best een puzzel. De websites verwezen naar elkaar en pas op maandag om 13.00 uur verschenen de reserveringsmogelijkheden. Omdat ik had gehoord dat de plekken snel vol zaten, zette ik een alarm en zat klaar. Na een paar keer verversen kon ik eindelijk reserveren. Niet ingewikkeld, maar het mag van mij wel wat overzichtelijker.

Eerste bezoek – 17 juli
Op donderdag 17 juli vertrok ik naar het Nationaal Archief. Eerst een nieuw pasje laten maken (overgang van barcode naar QR-code) en bij de balie kreeg ik een kaartje met mijn computernummer. Ik schoof achter computer drie, omringd door mensen die al druk bezig waren. Een pop-up met tips verscheen en naast de computer lag geprinte uitleg.
Mijn zoektocht was niet gericht op één specifiek dossier. Degene die ik onderzoek heeft geen CABR-dossier, ondanks dat zij in 1944 naar Sudetenland vertrok en trouwde met een SS-officier. Toch hoopte ik haar naam of die van haar SS’er in andere dossiers te vinden. Tegen beter weten in zocht ik op haar namen – zonder resultaat. Verrassend genoeg vond ik wél de naam van mijn opa (‘de broer van’), die zelf ook geen CABR-dossier had, maar wel in een ander dossier voorkwam.

Zoeken en leren
Ik zocht verder op straatnamen en andere bekende namen. De zoekresultaten zijn duidelijk en geven snel context, maar helaas geen goede hits. Wel kon ik het dossier bekijken waarin mijn opa genoemd werd. Een medewerker gaf uitleg over hoe je CABR-dossiers het beste doorzoekt. Er is veel informatie, maar iets specifieks vinden blijft lastig. Een beveiliger wees me op een AI-functie die handschrift omzet naar getypte tekst – handig, maar niet altijd perfect.
Aan het eind van de dag had ik weinig concreets gevonden. Toch hielp een gesprek met een onderzoeker: daardoor ontdekte ik een ander dossier van mijn opa, van de zuiveringscommissie. Eerder was dat niet vindbaar, nu dus wel – waarschijnlijk dankzij digitalisering.

Vervolgonderzoek – 21 augustus
Een maand later bekeek ik dat dossier. Daarin stonden twee namen van NSB’ers aan wie mijn opa gelinkt was. Beide hadden een CABR-dossier: één digitaal, één fysiek. Het was interessant om te lezen wie zij waren en waar ze van verdacht werden. Uiteindelijk leverde het niets op voor mijn onderzoek, maar het gaf wel nieuwe inzichten.

Mijn conclusie
Ik ben nog steeds actief met mijn onderzoek. Jammer dat ik thuis niet even in een dossier kan kijken als ik een naam tegenkom. Online toegang helpt enorm: ik heb dossiers gezien die ik anders nooit had bekeken. Het scherm maakt snel duidelijk of er iets te vinden is, maar echt begrijpen doe je pas met het fysieke dossier in handen.
Het is wel een uitdaging om een computer te reserveren – er zijn er maar vijf. Voor mij is Den Haag dichtbij, maar voor anderen is dat een drempel. Hopelijk wordt het in de toekomst makkelijker én toegankelijker voor iedereen.

✅  Heeft u onlangs het Nationaal Archief bezocht?
Heeft u ervaring met het Nationaal Archief? Deel uw tips of vragen met ons – we bundelen ze graag in een volgende SWH Update! Uw input is waardevol in onze gesprekken met Oorlog voor de Rechter. Stuur een mail naar: secretariaat@werkgroepherkenning.nl