Martha Waaldijk – archief verhaal

NIJMEGEN – De Nijmeegse Martha Waaldijk (1923-1983) begon op 30 april 1938 met het bijhouden van dagboeken. Als fanatiek nazi schreef ze vele zwarte bladzijden. Het Nijmeegse stadsarchief onthulde afgelopen maand de eerste 5 delen van haar dagboeken, samen met ander (veelal foto-)materiaal.

Einzelgänger
Als de oorlog begint is Martha een puber van 16. Haar eerste dagboek schrijft ze op 14-jarige leeftijd. Wat uit de dagboeken beklijft is een beeld van een slimme en uitgesproken einzelgänger. Ze spreekt weinig met vriendinnen af, haar Nederlands is haast foutloos en ze heeft over alles en iedereen een duidelijke mening.

Nu iets heel gemeens, ‘de koningin’, dat vuile rotwijf, is met de regering naar Engeland gevlucht. Ze jaagt Nederland eerst de oorlog in en dan vlucht ze. Bah, smerig wijf. Een paar dagen van tevoren, voor de oorlog, stond nog in de krant dat ze verklaard had ‘Oranje blijft in Holland’. (maandag 13 of dinsdag 14 mei)

‘Anne Frank van de Duivelse kant’
Ze is de Anne Frank van de duivelse kant. Het vertrouwen in Hitlers Duizendjarige Rijk is bij haar zo groot, dat ze zelfs een dag na de Nijmeegse bevrijding (21 september 1944) meeloopt in een demonstratie van de Jeugdstorm, een Nederlandse variant op de Hitler Jugend. De leden zingen Duitse strijdliederen en worden opgepakt, wat het begin betekent van een slepende gevangenistijd voor Martha.

Stadsarchief
Het is uiteindelijk een dochter van haar halfbroer, met wie ze nauwelijks contact heeft, die ze tijdens haar ziekbed al het bewaarde materiaal toevertrouwt. Die brengt de dagboeken in 2012 naar het Nijmeegse stadsarchief.

De eerste 5 dagboeken zijn nu openbaar. 12 dagboeken (de periode november 1940 – september 1944) worden openbaar gemaakt in de periode van 1 januari 2017 tot 1 januari 2020.

Lees meer over het leven van Martha Waaldijk en dagboekfragmenten in krant De Gelderlander.