Pieter – Stilzwijgend voorbij

Auteur: Pieter
Uitgeverij: Eigen beheer
Datum: 1e druk april 2017
Taal: Nederlands
Pagina’s: 104
ISBN 979-8-21-057823-5

Samenvatting

Het verhaal over wat onze familie in de oorlog is overkomen kwam in fragmenten bij mij. Het NSB-lidmaatschap van mijn grootouders was een sterk bepalende factor in de levensloop van hun kinderen. De kinderen, zijn mijn ooms en mijn moeder. Dat lidmaatschap was met name bepalend voor wat de kinderen in de oorlogsjaren meemaakten en zeker de jaren daarna. Wat er werkelijk gebeurd is en wat de toen jonge kinderen hebben meegemaakt was nog nooit helemaal verteld en uitgezocht. De fragmenten waren niet geplaatst in de context van de geschiedenis. De kinderen wisten zelfs van elkaar niet wat zij meegemaakt hebben. En het jongste kind wat na de oorlog en vrijlating van zijn vader geboren werd was onwetend over wat er voor zijn geboorte al met zijn gezin gebeurd was.

Er waren dus veel vragen die na een periode van actief onderzoek en interviews nu in dit boekje zijn uitgewerkt. Mijn grootvader kwam als idealist en middenstander uit de bollenstreek terecht als militair chauffeur in het NSKK. In 1944 vertrok het gezin naar de  Lüneburger Heide en mijn oudste oom kwam als jongetje via de “Kinderlandverschickung” terecht in het huidige Tsjechië, in de chaos van de slag tussen het rode leger, de Amerikanen en de Duitsers. De bizarre tocht van de kinderkaravaan terug is tevens eerder beschreven door een reisgenoot en donateur van de Stichting Werkgroep Herkenning
Ik heb o.a. geput uit interviews met mijn ooms en moeder die inmiddels allen rond de 80 jaar waren ten tijde van het onderzoek.

Het waren indrukwekkende verhalen die ik wonderwel kon staven aan archieven en stukken uit de geschiedenis. In SWH Bulletin van september 2022 schreef Cuny Holthuis-Buve op blz. 16 een waardevolle recensie over het 104 pagina’s tellende boekje. Het onderzoek en de interviews hebben mij als schrijver hiervan veel inzichten in de familiedynamiek en in mijzelf opgeleverd. Daarnaast gaf het mij nieuwe verbindende contacten. In zijn memoires schreef mijn overgrootvader in 1946 al letterlijk dat hij liever voorbij ging aan wat zijn dochter en schoonzoon in de oorlog is overkomen. Zijn tekst “ Stilzwijgend voorbij” werd dan ook de herkenbare titel voor het boek.

Het boek met foto’s en archiefstukken is uitgegeven in eigen beheer en kan voor €10,00 (inclusief verzendkosten) besteld worden. Interesse stuur dan een mail naar het: secretariaat@werkgroepherkenning.nl

Schrijfster Annet de Klerk heeft enkele jaren later een boek geschreven over de levensloop van mijn oom Jaap Overduin.

Hanneke Wijgh – Het kaïnsteken. Mijn eigen kleine oorlog.

Auteur: Hanneke Wijgh
Uitgever:  Mets & Schild
Taal: Nederlands
Pagina’s: 174
Datum: 9 oktober 2004
ISBN: 9789053304068

Onderwerp: Tweede Wereldoorlog, ‘fout’, Waffen-SS

Hanna Visser – Het verleden voorbij

Auteur: Hanna Visser (Pseudoniem), Gonda Scheffel
Uitgever: Merweboek, Uitgeverij
Taal: Nederlands
Pagina’s: 239
Datum: 1989
ISBN: 9789071864070

Onderwerp: Tweede Wereldoorlog, NSB, autobiografisch

Samenvatting

Autobiografisch verslag van de dochter van een NSB-er over haar ambivalente gevoelens ten opzichte van haar vader in de vorm van brieven, gedichten en dagboekfragmenten.

Twee mensen praten over de oorlog, de Holocaust, de invloed hiervan op hun leven. De zoon van Joden die aan het Hitlerregime ontsnapten, de dochter van een man die dat misdadige systeem steunde….
Indringend egodocument: Brieven, gesprekken, gedichten, dagboekfragmenten

Duke Blaauwendraad-Doorduijn – Niemandsland

Auteur: Duke Blaauwendraad-Doorduijn
Uitgever: Onbekend
Jaar: 1989
Taal: Nederlands
Pagina’s: 220
ISBN: 9789050930888
Bindwijze: Paperback

Onderwerp: NSB, Nederland, Tweede Wereldoorlog, autobiografisch

Samenvatting

Haar verhaal begint op 5 september 1944, Dolle Dinsdag, als ‘goed’ Nederland, in de veronderstelling dat de oorlog vrijwel voorbij is, zich tegen ‘fout’ Nederland keert. Het is een schokkend verhaal. Duke en haar moeder worden vanwege de dreiging geëvacueerd en komen in Noord-Duitsland terecht. In heel beroerde omstandigheden. Het duurde zo’n drie jaar tot het gezin herenigd was.
Maar daarmee was ‘de NSB’ nog niet vergeten. Voor wat de ouders betreft is dat de consequentie van hun politieke keuze. Maar dat het kind tot ver in haar volwassenheid wordt geconfronteerd met ‘met dat soort volk wil ik niets te maken hebben’ is wrang.
Ook de manier waarop Dukes ouders met hun verleden omgaan draagt bij aan de last die zij met haar afkomst heeft. Er wordt niet gepraat. Wat vooral vader in de drie jaar na Dolle Dinsdag heeft meegemaakt is verboden gespreksstof en ook de reden en achtergrond van hun NSB-lidmaatschap lijkt niet echt besproken te kunnen worden. En áls er iets over gezegd wordt klinkt het ‘ik was niet pro-Duits en van de Jodenvervolging wist ik niet dat het zo erg was’ tamelijk laf. Tijdens de hagespraak op 22 juni 1940 liet Anton Mussert, voorman van de NSB, er toch geen misverstand over bestaan:
“Staatsgrenzen en volken moesten voortaan samenvallen. Dit betekende ‘volksverhuizingen op een schaal als in geen eeuwen is voorgekomen’ – een eufemistische omschrijving voor planmatige deportaties vanuit racistische en geopolitieke motieven. Mussert benadrukte opnieuw dat de Nederlandse ‘levensruimte’, bestaande uit Nederland, België en de koloniën, zo veel mogelijk moest worden vrijgemaakt van Joden en Walen. Ter vergelijking: op dat moment had het Reichskommissariat in Nederland zich nog beperkt tot enkele administratieve verordeningen tegen Joden. Met zijn voorstel liep de NSB-leider ver vooruit op de antisemitische maatregelen van de bezetter. Nieuw waren zijn denkbeelden allerminst.”

Frederik Ariesen – Bedevaart naar Berchtesgaden

Auteur: Frederik Ariesen
Uitgever: Aspekt B.V., Uitgeverij
Uitgiftedatum: mei 2014
ISBN: 9789461534330
Taal: Nederlands
Vorm: Paperback
Pagina’s: 248

Onderwerp: Mijnbouw, Limburg, gevolgen WO2

Samenvatting

De Limburgse mijnbouwindustrie was in de 20ste eeuw een opvallende mengeling van gruis, stoflongen en een ongekende arbeidsintensiteit van de kompels en hun hogere bazen. Eén van hen trad op zijn zeventiende toe als hulpsleper. Dat betekende zeer hard werken. Op zijn zesentwintigste was hij mijnbouwkundig ingenieur (cum laude). Het prille ambtenaarsgezin (één kind) ging begin jaren dertig met de zware motor annex zijspan op vakantie ter bedevaart: naar Berchtesgaden… Daar resideerde het symbool van grenzeloze geldingsdrang, te weten Adolf Hitler. In deze aangrijpende historische roman schetst Frederik Ariesen mede de verstikkende spanning die volgde op de oorlog en zijn consequenties waarvan de zoon het slachtoffer werd. Dit boek is als literaire vertaling van een duivelse geschiedenis een opmerkelijk en meeslepend verhaal.